W momencie założenia Tarnowskich Gór (1526 r ), Jan II Dobry zakazał osiedlać się Żydom na terenie miasta. Sytuacja taka miała miejsce do 1812 r. Ze względu na ich ważną rolę w handlu, mogli czasowo przebywać w "grodzie gwarków" uiszczając opłatę w jednej z trzech bram miejskich, które prowadziły do Tarnowskich Gór (Krakowska, Opolska i Gliwicka). 

Od 1648 r (po wojnie 30-letniej) osiedlanie się Żydów zależne było od decyzji właścicieli ziemskich, toteż od połowy XVII wieku można było spotkać wyznawców religii mojżeszowej w prywatnych majątkach w okolicach Tarnowskich Gór, np. w posiadłościach Donnersmarcków przebywali Żydzi zarządzający ich finansami i dobrami. W miastach nadal jednak obowiązywał zakaz osiedlania się wyznawców judaizmu. 

Położenie prawne Żydów na Śląsku poprawiło się nieco w okresie wojen śląskich, nowe, pruskie władze, chcąc ożywić handel pozwoliły w 1750 r przybywać Żydom do miast, ale na obszarze Tarnowskich Gór ludność ta zaczęła się pojawiać dopiero pod koniec XVIII wieku, m.in.: Izaak Bloch czy Samuel Cohn - założyciel kopalni rud żelaza w Nakle, Piekarach Rudnych, Radzionkowie i Tarnowskich Górach. 

Rozwój gminy żydowskiej 

Sytuacja zmieniła się diametralnie w czasie wojen napoleońskich, kiedy kanclerzem został Hardenberg, który 11 marca 1812 r edyktem zrównał w prawach Żydów. Od tej pory mogli się oni osiedlać i tworzyć gminy wyznaniowe. 

Pierwszą synagogę w Tarnowskich Górach urządzono w domu Kolonki, a już w 1815 roku tutejsi Żydzi założyli gminę. Dnia 11 lipca 1821 r hrabia Henckel oficjalnym pismem ustanowił pięć gmin żydowskich, wśród nich wspólnotę tarnogórską, która obejmowała: Bobrowniki, Kozłową Górę, Stolarzowice, Górniki, Tarnowice Stare, Pniowiec, Zbrosławice, Repty, Nowe Chechło, Suchą Górę, Lasowice, Ptakowice, Rybną, Kępczowice, Piekary Rudne. 

Powstał również w Tarnowskich Górach cmentarz żydowski, na którym 6 marca 1822 roku pochowano pierwszego zmarłego - Markusa Rinkla. W latach 40-tych XIX wieku utworzono w mieście placówkę oświatową dla młodych wyznawców religii mojżeszowej. 

W miarę wzrostu liczby wiernych, rozpoczęto starania wokół budowy nowej synagogi. Projekt został przygotowany w sierpniu 1863 roku, a rok później prace budowlane zakończono. Nowa świątynia stanęła na miejscu poprzedniej i została poświęcona 1 września 1864 r. 

W 1894 roku wzniesiono halę cmentarną, a w 1899 r mykwę, czyli rytualną łaźnię. Ponadto w mieście powstawały organizacje charytatywne zrzeszające Żydów. Fakty te świadczą o potężnej działalności tarnogórskiej wspólnoty synagogalnej. 

Głównymi źródłami dochodu gminy żydowskiej była stała składka roczna każdego członka oraz dodatek od płaconego państwowego podatku dochodowego. Budżet wspierały też darowizny oraz symboliczne opłaty za pochówki, obrzezanie, inicjację czy zawieranie związku małżeńskiego. W zamian gmina nauczała religii, sprawowała kult, opiekowała się chorymi, ubogimi i samotnymi. 

Schyłek współnoty 

Po I wojnie światowej zmniejszyła się liczba wyznawców judaizmu w Tarnowskich Górach. Część z nich została wcielona do obcej armii, większość natomiast po plebiscycie wyemigrowła do Niemiec, czując przynaleność do tego państwa. Sytuacja ta odmieniła się około roku 1933, kiedy w Niemczech nasilało się antyżydowskie nastawienie. Część emigrantów wróciła wówczas z powrotem. Przybyli też Żydzi z byłego zaboru rosyjskiego, choć niechętnie patrzyła na to zarówno władza Tarnowskich Gór, jak i miejscowi judaiści. Mimo zmniejszenia się liczby ludności żydowskiej w Tarnowskich Górach, społeczność ta nadal wykazywała dużą aktywność. 

Niestety przebieg II wojny światowej doprowadził do zagłady narodu mojżeszowego, również w Tarnowskich Górach. Już w 1939 roku spalono tutejszą synagogę, a do 1940 r dokonano całkowitej konfiskaty mienia żydowskiego w mieście. Żydów najpierw przetrzymywano w Lasowicach, po czym wywieziono ich do gett i obozów koncentracyjnych, także w Tarnowskich Górach wyznawców religii mojżeszowej nie było już od 1940 roku. 

Liczba Żydów zamieszkałych w Tarnowskich Górach w latach 1812-1910:
1812 - 15 osób 
1815 - 24 
1823 - 81 
1840 - 227 
1850 - 299 
1860 - 410 
1871 - 583 
1885 - 627 
1900 - 418 
1910 - 329